Wśród osób rozpoczynających działalność gospodarczą często panuje przekonanie, że opłaca im się być VAT-owcami bo ODLICZĄ sobie VAT!

Bo kolega mówił …  księgowa kolegi mówiła  – postać mityczna, wszystkowiedząca, nieomylna, choć nikt jej na oczy nie widział! – że jak będę wystawiać faktury VAT, to sobie VAT odliczę. Odliczę czyli zarobię na tym! Więc mi się VAT OPŁACA!

Zobaczmy jak działa podatek VAT.

Podatek VAT jest z założenia podatkiem neutralnym. Płatnikiem podatku jest ostatni w łańcuchu nabyć, tj. konsument. On za wszystko płaci w cenie produktu.

By łatwiej zrozumieć komuś, kto jeszcze nie miał z VATem do czynienia i stoi przed podjęciem decyzji czy warto być podatnikiem VAT posłużę się przykładami.

Przykład 1 : Prowadzisz firmę budowlaną i rozliczasz się na ryczałcie.

Wykonałeś  usługę za 1000 zł. Od tej kwoty odprowadzasz podatek zryczałtowany 5,5 %

Gdybyś jednak był VATowcem, wtedy jesteś zobowiązany z tego 1000 zł odprowadzić podatek VAT: 23% lub 8% ( mieszkaniówka)

Tym samym, jeśli nie zdecydujesz się podnieść ceny dla klienta, zostanie Ci o ten VAT mniej:

1000/1,23= 813 zł

lub

1000/1,08=925,93 zł

Nie kupiłeś żadnych materiałów od których możesz odliczyć VAT, nie masz kosztów zawierających VAT, więc nic nie odliczysz.

Masz do zapłaty dwa podatki: ryczałt i VAT.

W przypadku gdy potraktujesz cenę swojej usługi jako cenę netto i do niej doliczysz VAT, odpowiednio 8% lub 23% – wtedy koszty podatku VAT poniesie nabywca usługi, nic na tym nie stracisz.

1000 + 8% = 1080 zł

1000 + 23% = 1230 zł

Nadal masz do zapłaty dwa podatki: ryczałt i VAT, lecz podatek VAT zapłacili Twoi klienci.

Może się zdarzyć, zwłaszcza w przypadku osób prywatnych, że nie zdecydują się oni na wybór twojej oferty, gdyż konkurencja która nie jest na VAT, będzie po prostu tańsza.

Przykład 2: Nadal prowadzisz firmę budowlaną i rozliczasz się na ryczałcie.

Masz samochód ciężarowy w leasingu z ratą miesięczną 2000 zł netto + 23% VAT, kupujesz do niego benzynę by dotrzeć na miejsce budowy. Masz telefon i Internet na firmę, wynajmujesz biuro, korzystasz z biura podatkowego, kupujesz ubrania robocze i środki BHP. Czas od czasu kupujesz sprzęt i narzędzia. Realizujesz roboty jako podwykonawca dla dewelopera lub inwestora. Co prawda jeszcze nie przekroczyłeś 200.000 zł przychodu ale…

No właśnie, gdybyś był podatnikiem VAT, mógłbyś odliczyć VAT od wszystkiego wymienionego powyżej. Dla dewelopera lub inwestora to nawet dobrze, że jesteś podatnikiem VAT. Oni sobie Twój VAT odliczą.

Wykonasz usługę za 1000 zł + 23% =1230 zł

VAT należny: 230 zł ( ten do zapłaty!)

VAT naliczony: suma z   460 zł  leasing ( 2.00 zł netto + 23%), paliwo 500 zł brutto, w tym VAT 93,50zł, telefon 150 zł btutto w tym VAT 28,05 zł

= masz więcej do odliczenia niż do zapłaty.

Podsumowując – w podatkach zawsze jest coś za coś – żeby odliczyć, najpierw trzeba zapłacić. Zapłata jest obowiązkiem, a odliczenie jest uprawnieniem do którego trzeba spełnić warunki.

Są specyficzne rodzaje działalności w których zawsze mamy zwrot VAT, np. produkcja do UE, świadczenie  usług poza granicami kraju.

Zdarzają się firmy które korzystają z różnicy w stawkach VAT i również nie płaca VAT w ostatecznym rozrachunku. Przykładowo, kupują surowce z 23% VAT, a produkt finalny jest opodatkowany stawką 8%. Różnica 15% VAT zostaje w firmie.

Kiedy musisz być VATowcem?

Podatnikowi rozpoczynającemu w trakcie roku działalność gospodarczą, przysługuje zwolnienie z VAT, pod warunkiem że przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł.

Nie wszyscy mogą skorzystać ze zwolnienia VAT. 

W art. 113 ust.13 ustawy o VAT wymienione są dostawy i usługi wyłączone ze zwolnienia – sa to m.in. podatnicy świadczący usługi doradcze, prawnicze, jubilerskie.

„ Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej (PKWiU 40.10.10), perfum i wód toaletowych (PKWiU24.52.11), kosmetyków upiększających do ust i oczu (PKWiU24.52.12), kosmetyków do manicure i pedicure (PKWiU 24.52.13), pudrów kosmetycznych i higienicznych – z wyłączeniem przeznaczonych dla dzieci (PKWiU ex 24.52.14-00), pozostałych kosmetyków upiększających do twarzy (PKWiU 24.52.15-00.10), dezodorantów osobistych i preparatów przeciwpotowych (PKWiU 24.52.19-50.00),preparatów do higieny intymnej (PKWiU 24.52.19-90.10), środków higienicznych kosmetycznych, gdzie indziej niewymienionych(PKWiU 24.52.19-90.3), preparatów toaletowych dla zwierząt (PKWiU24.52.19-90.60), kosmetyków i wyrobów perfumeryjnych, pozostałych gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 24.52.19-90.90), kart do gry – z wyłączeniem kart do gry dla dzieci (PKWiU ex 36.50.41-00),cygar, również z obciętymi końcami, cygaretek i papierosów z tytoniu lub namiastek tytoniu (PKWiU 16.00.11), tytoniu do palenia (PKWiU16.00.12-30), tabaki (PKWiU ex 16.00.12-90.20),

c) nowych środków transportu,

d) terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę;

2)świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie;

3) niemających siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.”

Jeśli chcesz skorzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na wartość sprzedaży i twoje usługi lub towary nie są wyłączone ze zwolnienia – nie musisz nic robić.

Nie masz obowiązku składania deklaracji VAT.

W przypadku w którym świadczysz usługi bądź dokonujesz dostaw które nie korzystają ze zwolnienia, masz obowiązek rejestracji jako podatnik czynny VAT. W tym celu składasz do właściwego US wniosek VAT-R od pierwszego dnia działalności.

I trzecia sytuacja – kiedy uznasz że VAT bardziej się opłaca. Składasz formularz VAT-R odpowiednio wypełniony. Radzę skorzystać przy tym z fachowej pomocy by nie popełnić kosztownych błędów już na etapie rejestracji. I nie daj się zwieść uśmiechniętej pani z okienka w urzędzie skarbowym. Nie ponosi ona żadnej odpowiedzialności za właściwe wypełnienie tego dokumentu.

Od momentu rejestracji będziesz musiał założyć  konto firmowe w banku, wpisać go na tzw. „białą listę” oraz składać JPK.

Kiedy nie trzeba płacić VAT?

Istnieją rodzaje działalności, ustawowo zwolnione z VAT. Jest to długa lista, wymieniona w art. 43 Ustawy o VAT.

Są to, między innymi:

dostawa produktów rolnych przez rolników – art. 43 ust. 1, pkt 1,
sprzedaż domów i mieszkań na rynku wtórnym – pkt 10,
opieka medyczna – pkt 18, 18a i 19,
opieka nad osobami starszymi lub niepełnosprawnymi – pkt 23,
opieka nad dziećmi do lat 3, czyli w praktyce żłobki i kluby malucha – pkt 24,
korepetycje – pkt 27,
uczenie języków obcych – pkt 28.

Pełną treść Ustawy o VAT ustawy  znajdziesz tu: Ustawa o podatku VAT

Kiedy warto być VATowcem?

Czy to możliwe, że lepiej jest płacić podatek, niż go nie płacić?

Otóż tak!

Jeśli Twoimi klientami są firmy, będące podatnikami VAT, to mogą oni pomniejszyć swój VAT o kwotę podatku z faktury, którą Ty im wystawisz.  Dla takich klientów jest obojętne, czy:

zapłacą 1230 zł za Twoje usługi , kiedy jesteś VATowcem (czyli kwota na fakturze to 1230 zł brutto, w tym 1000 wartość netto i 230 zł VAT)
zapłacą 1000 zł i dostaną od Ciebie zwykłą fakturę (bez VAT).
Pomimo tego, że w drugim przypadku klient płaci Ci mniej pieniędzy, te dwie sytuacje są dla Twojego klienta ekonomicznie takie same. Jak to możliwe?

Otóż w pierwszym przypadku Twój klient odzyska różnicę 230, płacąc mniej własnego VATu w urzędzie skarbowym. Mniej o 230 zł – dokładnie o tyle ile zapłacił Tobie.

Jednocześnie, kiedy jesteś VATowcem, masz prawo do odliczenia VATu od swoich faktur kosztowych, a to jest realna oszczędność. Jeżeli jesteś podatkiem VAT, to do urzędu nie zapłacisz pełnej kwoty 230 zł. Zapłacisz tylko różnicę po odliczeniu VAT od zakupów i kosztów.

Planujesz spore przychody  – idź na VAT.

Zakładasz firmę która ma realne szanse przekroczyć roczny limit do VAT 200.000 zł i zostaniesz płatnikiem VAT.

Warto już na początku złożyć VAT-R i zostać podatnikiem VAT. W ten sposób nabędziesz prawo do odliczenia VAT z tych kosztów, które już ponosisz. Jeżeli tego nie zrobisz, to wszystkie koszty poniesiesz w kwocie brutto. Będąc  podatnikiem rozliczasz VAT  z kosztów.

To nawet  23% różnicy!

Kiedy nie warto być VATowcem?

W zasadzie nie warto być  podatnikiem VAT w jednej sytuacji. Ta sytuacja dotyczy większości drobnych działalności gospodarczych.

Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą i Twoim klientami są osoby prywatne (nie firmy), to nie warto rejestrować się jako VATowiec.

• Przykłady:
• Fryzjer
• Kosmetyczka
• Wykończenie wnętrz
• Pranie dywanów
• Usługi budowlane